4 Temmuz 2025 Cuma
Sonuç Yok
Tüm Sonucu Görüntüle
  • Anasayfa
  • Türkiye
  • Gündem
  • Siyaset
  • Dünya
  • Ekonomi
  • İktibas
  • Tarih
  • Sivil-Toplum
  • Din-Yaşam
  • Diğer
    • Eğitim
    • Spor
    • Kültür & Sanat
    • Sağlık
    • Teknoloji
  • Köşe Yazıları
  • Anasayfa
  • Türkiye
  • Gündem
  • Siyaset
  • Dünya
  • Ekonomi
  • İktibas
  • Tarih
  • Sivil-Toplum
  • Din-Yaşam
  • Diğer
    • Eğitim
    • Spor
    • Kültür & Sanat
    • Sağlık
    • Teknoloji
  • Köşe Yazıları
Sonuç Yok
Tüm Sonucu Görüntüle

HAYATIMIZI ZORLAŞTIRAN DÜŞÜNCE HATALARIMIZ

27 Nisan 2018
Feyzullah Gürdaş
0 0
0
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta PaylaşE-Posta Gönder

Bunlara, bilişsel çarpıtmalar başlığı altında, aşırı genelleme, felaketleştirme, zihin okuma, ya hep ya hiç (siyah-beyaz), falcılık yapma, “-meli –malı’lı düşünme”adını verdiler.

HAYATIMIZI ZORLAŞTIRAN DÜŞÜNCE HATALARIMIZ

Araştırmalara göre gün içinde zihnimizden ortalama dört bin ile beş bin arası düşünce geçmektedir. Bu düşüncelerin bazıları olumlu ve nötr iken bir kısmı da olumsuzdur. Uzmanlara göre olumsuz düşünceler beraberinde olumsuz duygulanımları da tetikler. Bunlardan bir kısmı duruma özgü ya da normal kabul edilirken; çok büyük bir kısmının da hatalı ve çarpıtmalı olduğu bilinmektedir. Olaylar ya da durumlar karşısında yaptığımız yorumlamaların içinde bulunan çarpıtmalara ise “bilişsel çarpıtmalar” ya da “düşünce hataları” adı verilmektedir. Bu yazıda depresyon ve kaygı bozukluğu gibi rahatsızlıklara yakalanmamızı kolaylaştıran ve yakalandıktan sonra da hastalığı sürdürücü etkenlerden biri olarak kabul edilen bilişsel çarpıtmaların en sık kullanılanlarına değineceğiz.

Depresyon ve kaygı bozukluğu olan kişileri inceleyen uzmanlar, bu rahatsızlıklara sahip olan kişilerin bir dizi düşünce kalıplarını çok sık kullandıklarını fark ettiler. Bunlara, bilişsel çarpıtmalar başlığı altında, aşırı genelleme, felaketleştirme, zihin okuma, ya hep ya hiç (siyah-beyaz), falcılık yapma, “-meli –malı’lı düşünme”adını verdiler. Bu düşünce kalıpları psikoterapi sürecinde de kilit bir yerde durur ve danışanlara bilişsel çarpıtmalarını fark etme ve değiştirme becerileri kazandırılmaya çalışılır. Hemen belirtmek gerekir ki bilişsel çarpıtma ya da düşünce hataları adı verilen bu tarz düşünme biçimi sadece psikiyatrik tanı almış kişilere özgü değildir. Hepimiz günlük hayatımızda, zaman zaman, bu tür düşünce kalıplarına başvurabiliyoruz. Depresyon Kaygı ve bozukluklarından mustarip kişilerin farkı bilişsel çarpıtmaları daha fazla kullanmalarıdır. Şimdi bu çarpıtmalara biraz daha yakından bakalım.

Aşırı genelleme: Olumsuz bir durumla karşılaştığımızda ya da bir hata yaptığımızda bunu tüm hayatımıza genelleyebilir ya da hiç bitmeyecek bir durum gibi görebiliriz. “Bunlar hep beni bulur!”, “Asla işlerim yoluna girmeyecek!” Eğer siz de kendinize “asla”, “hiçbir zaman” ve ya “her zaman” gibi kalıpları kullanıyorsanız aşırı genelleme yaptığınızı düşünebilirsiniz.

Felaketleştirme: Bazen karşılatığımız bir zorlukta, doğabilecek sonuçları abartabilir; hatta sorun yaşamanın kendisini bile felaketleştirebiliriz. Örneğin, bir sunum yaparken şaşırmanın felaket olacağına dair kaygılar ya da baş ağrısını amansız bir hastalığın habercisi olarak görmek buna örnek olarak verilebilir.

Zihin okuma: Karşımızdakinin ne düşündüğünü ya da ne hissettiğini, yeteri kadar kanıt olmasa da, tam olarak bildiğimizi düşünürüz. Örneğin bir arkadaşımız yolda bize selam vermeden geçip gittiğinde “Beni selam vermeye bile değer bulmuyor” diye içimizden geçirebiliriz ya da” ikramını reddedersem buna çok kırılır” derken kendimizi bulabiliriz.

Ya hep ya hiç (siyah-beyaz): Kutuplaştırma adıyla da bilinir. İçinde bulunduğumuz durum ya da olayları siyah-beyaz, doğru-yanlış biçiminde kategorize ederek bakarız. Siyah ve beyaz arasındaki gri tonlarını göz ardı ederiz. 0 ile 100 arasındaki 99 sayıyı hesaba katmayız. Örneğin eşimiz bizi incittiğinde “sen zaten beni hiç sevmedin” deyiveririz. Ya da kendimize “eğer çok iyi bir neyzen olmayacaksam ney üflemeye başlamamın bir anlamı yok” diye telkinde bulunabiliriz.

Falcılık yapma: Adından da anlaşılacağı üzere bazen gelecekte olabilecek durumlarla ilgili olumsuz tahminlerde bulunup gerçekmiş gibi hisseder ve yaşarız. “Asla iyi bir baba olamayacağım” ya da “şimdi parmak kaldırıp fikrimi söylersem herkes bana gülecek” “beni seçmeyecekler”, gibi yargılar bu kalıba verilebilecek örnekler olabilir.

-Me’li –malı’lı düşünme: Bazen kendimize, işimizi zorlaştıracak, gereksiz kurallar koyarız. Üstüne üstlük bir de etrafımızdakilerin de koyduğumuz bu kurallara göre yaşamasını ve davranmasını bekleriz. Genelde bu tür kurallarımız esneklikten uzak, zor değişen ve işlevselliğimizi bozan özelliklere sahiptir. Mesela, “hata yapmamalıyım” “eşim benim ne istediğimi gözlerimden anlamalı”, gibi kalıplar buna örnek olarak verilebilir.

Tekrar hatırlatmak gerekirse; bu tarz düşünce kalıplarını zaman zaman hepimiz kullanıyoruz. Bunları fark etmek ve kullanmamaya çalışmak, genel olarak ruh sağlığımızı korumamızda bize yardımcı olacaktır.

FEYZULLAH GÜRDAŞ

Uzm. klinik psikolog Feyzullah Gürdaş

Prof. Dr. Medaim Yanık kliniği

Psikiyatri&Psikoterapi

Feyzullah Gürdaş

Tüm Yazıları

Bu yazının bağlantısını kopyala:
Etiketler: DepresyonFalcılıkProf. Dr. Medaim Yanık kliniğipsikolog
Önceki Haber

DUA

Sonraki Haber

HAZİRANDA ÖLÜM ZORDUR

Sonraki Haber

HAZİRANDA ÖLÜM ZORDUR

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Etiketler

15 Temmuz AB ABD AK Parti Almanya Ankara Avrupa BM CHP Covid-19 Feto Filistin Fransa Göbeklitepe Harran Hristiyan Korona Kudüs LGBT Medine MEFKURE Mekke MHP Müslüman Mısır NATO Osmanlı Pandemi PKK Rusya Suriye TBMM Türk Türkiye URSİAD Yahudi Çin Üsküdar İngiltere İran İslam İsrail İstanbul İstanbul Sözleşmesi Şanlıurfa

Copyright © 2022 Türkiye Postası Gazetesi
www.turkiyepostasi.com internet sitesinde yayınlanan yazı, haber, video ve fotoğraflar kaynak gösterilerek iktibas edillir.

Toplam Ziyaretçi Sayısı
2962780

Etiket Bulutu

15 Temmuz AB ABD AK Parti Almanya Ankara Avrupa BM CHP Covid-19 Feto Filistin Fransa Göbeklitepe Harran Hristiyan Korona Kudüs LGBT Medine MEFKURE Mekke MHP Müslüman Mısır NATO Osmanlı Pandemi PKK Rusya Suriye TBMM Türk Türkiye URSİAD Yahudi Çin Üsküdar İngiltere İran İslam İsrail İstanbul İstanbul Sözleşmesi Şanlıurfa

Köşe Yazıları

2 Yıl Ana Okulu +4Yıl İlk +4Yıl Orta +4Yıl Lise +4 Yıl Üniversite +2 Yıl Yüksek Lisans…=İşsizlik, ailesizlik ve çocuksuzluk

28 Haziran 2025

Yahudi zihniyeti ve davranışı

10 Haziran 2025

TÜRKİYE YÜZYILI: KIZILELMA; MEFKÜRE;AKİL ADAMLAR

18 Mayıs 2025
  • Künye
  • Reklam Politikası
  • Gizlilik ve Koşullar

Köşe Yazıları I Türkiye I Gündem I Siyaset I Dünya I Ekonomi I İktibas I Tarih I Sivil-Toplum I Din &Yaşam I Eğitim I Spor I Kültür & Sanat I Sağlık I Teknoloji

Sonuç Yok
Tüm Sonucu Görüntüle
  • Anasayfa
  • Türkiye
  • Gündem
  • Siyaset
  • Dünya
  • Ekonomi
  • İktibas
  • Tarih
  • Sivil-Toplum
  • Din-Yaşam
  • Diğer
    • Eğitim
    • Spor
    • Kültür & Sanat
    • Sağlık
    • Teknoloji
  • Köşe Yazıları

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist